Op het terrein van haardhoutleverancier De Steeg in Duiven liggen de boomstammen 3 meter hoog en minstens 10 meter breed opgestapeld. Die voorraad zal, na het nodige hak- en kloofwerk, over drie dagen op zijn. Een nieuwe lading boomstammen heeft directeur David Wunderink (25) nog niet gevonden. ‘Je krijgt een hoop nee’s te horen van de leveranciers.’

Zo kan het dat de blokken haardhout van Wunderink en zijn twee vennoten hartje zomer al zo goed als uitverkocht zijn. Door de hoge energieprijzen en een dreigend gastekort zijn de klanten er dit jaar heel vroeg bij. ‘Je merkt dat mensen zenuwachtig worden. Normaal beginnen onze klanten pas in september met het bestellen van haardhout.’ Bovendien bestellen de klanten dit jaar extra veel hout: ‘Voor de zekerheid.’

Aan die ‘verzekering’ hangt een hoog prijskaartje dit jaar. Door de onzekere gasmarkt stappen steeds meer huishoudens over op de oude vertrouwde houtkachel of open haard. Maar terwijl de vraag naar houtblokken voor een warm haardvuurtje stijgt, neemt het aanbod van de benodigde boomstammen af door de oorlog in Oekraïne en een nieuw verkoopbeleid van Staatsbosbeheer. Op de houtmarkt concurreren de haardhoutleveranciers bovendien in toenemende mate met de biomassacentrales en buitenlandse partijen die ook op zoek zijn naar alternatieven voor gas.

Met als resultaat dat een aanhangwagen met een kubieke meter hout inmiddels 165 euro kost bij De Steeg, ruim 50 euro meer dan een jaar geleden. Vervelend voor de haardliefhebbers, vindt Wunderink, maar zeuren doen zijn klanten nog niet. ‘Ze weten dat ze geen andere keuze hebben.’

Staatsbosbeheer

Voor houtleveranciers als De Steeg, die hun hout voornamelijk uit Nederland halen, is het voornaamste probleem dat Staatsbosbeheer geen bomen meer wil leveren. Het hout uit de bossen mag volgens de natuurorganisatie alleen nog naar ‘hoogwaardige doelen’ gaan, zoals de bouw. Houthaard valt daar niet onder, omdat bij de verbranding CO2 vrijkomt. Pas in 2025 zal Staatsbosbeheer helemaal stoppen met de verkoop aan haardhouthandelaren. ‘Maar we leveren nu al tweederde minder’, meldt een woordvoerder.

Groothandelaren die eerst een groot deel van hun haardhout uit de Nederlandse bossen haalden, moeten nu dus op zoek naar ander loofhout. Wat ook voor kleinere leveranciers als De Steeg meteen voelbaar is. ‘Het schaarse aanbod wat er is, wordt ook nog gebruikt voor biomassa en bouwplaten’, aldus Wunderink. Bovendien heeft ook de grote vraag vanuit Duitsland invloed. ‘Daar is de paniek rond de gascrisis nog groter.’

Uitwijken naar buitenlandse leveranciers heeft weinig zin. Openhaardhout Gigant haalde zijn voorraad al voornamelijk uit Oost-Europese landen, waaronder Oekraïne en Belarus. ‘Dat gaat nu niet of nauwelijks meer door de oorlog en een handelsverbod’, zegt eigenaar Joey van Wettum. ‘Bovendien zie je dat andere landen als Servië, Bosnië en Moldavië meteen zijn gestopt met de export van hout om hun eigen markt te beschermen.’ Voor het beetje hout dat nog wel naar West-Europa komt, moeten de inkopers eveneens hoge prijzen bieden om te concurreren met andere geïnteresseerden.

Voor de leveranciers zit er niets anders op dan die prijzen door te berekenen aan de consument, stelt Van Wettum. De prijs voor een pallet met gedroogd eikenhout (ruim 2 kubieke meter) is bij Gigant in twee jaar tijd verdubbeld naar 579 euro. ‘Klanten denken dat ze worden opgelicht als ze de huidige prijzen zien, maar geloof me, wij verdienen er echt geen euro méér aan.’

Dure haard

Ondanks de hoge prijzen duidt alles erop dat de schoorstenen komende winter volop zullen roken. ‘In coronatijd werd er al meer gestookt, maar sinds vorige winter is de vraag pas echt hard gegaan door de hoge gasprijzen’, zegt van Wettum, die zijn omzet in een jaar zag verviervoudigen.

Niet alleen de houthandelaren hebben het druk. Kachels, houtbriketten en pelletkorrels: alle essentiële elementen voor een haardvuurtje zijn in trek. ‘In de 36 jaar dat ik in het vak zit, is het nog nooit zo druk geweest in de zomer’, vertelt Joris Groot Zevert van kachelboer De Heide Smid. Dat ook de houtrekening nu hoger uitvalt dan gehoopt, mag volgens Groot Zevert de pret niet drukken. ‘Hout stoken is nog altijd goedkoper dan gas.’ Al zal het financiële voordeel per huishouden verschillen, afhankelijk van het type kachel, het gebruik ervan en de woning.

Toch ziet Milieu Centraal het liefst zo min mogelijk houtkachels. ‘Het is gezellig, maar het brengt een hoop problemen mee voor het milieu en de gezondheid’, stelt woordvoerder Paulien van der Geest. ‘Bovendien is het een slecht alternatief voor gas, omdat veel warmte verloren gaat.’ Met een cv-ketel wordt volgens Van der Geest zo’n 90 procent van de verbruikte energie in warmte omgezet, terwijl bij een open haard zo’n 90 procent de schoorsteen uitvliegt. Houtkachels zijn met 60 tot 80 procent efficiëntie al een stuk beter. ‘Maar wie echt goedkoop en duurzaam wil verwarmen, kan het beste investeren in een warmtepomp.’

In Duiven wordt de zoveelste berkenstam door de kloof- en zaagmachine van Haardhout De Steeg gehaald. De houthandelaar verwacht niet dat de klandizie snel terugschakelt naar gas. ‘Met de juiste houtkachel en een goed geïsoleerde woning is het nog altijd voordeliger om te stoken’, stelt directeur Wunderink, terwijl hij naar de slinkende stapel hout kijkt. ‘Vanaf augustus wordt er gelukkig weer meer gekapt’, zegt hij hoopvol. Toch zijn aspirant-houtkacheleigenaren gewaarschuwd. ‘Koop eerst maar het hout, anders blijft de haard straks leeg.’