Het wordt steeds moeilijker om alternatieven te vinden om van het gas af te gaan. Warmtepompen zijn veelal te duur en slecht leverbaar. Airconditioning kan wel, maar er is te weinig personeel om deze te plaatsen. Mensen met een middeninkomen stappen daarom veel over op pelletkachels, maar die zijn voor mensen met een lager inkomen ook niet haalbaar. Mensen maken zich daarom flink zorgen om de afrekening van de energierekening volgend jaar. Korter douchen en energieverbruik beperken zijn de enige oplossingen. ‘Met één minuut korter douchen kan je 80 euro besparen per maand.’

‘De verwarming gaat op zeventien graden in winter’, zegt een vrouw in Gouda. Ze denkt diep na over wat ze nog meer doet om het gasverbruik terug te dringen. ‘Korter douchen en ik zet altijd een emmer erbij als ik douche om waterverspilling tegen te gaan’, zegt ze dan. Dat douchen is inderdaad een dingetje. Een jongen die met een vriendje op pad is zegt het ook: ‘Mijn moeder zegt altijd dat ik korter moet douchen, dat alles duurder wordt en we dus moeten oppassen.’ Zelf zou hij het liefst zeven en een halve minuut onder de warme straal staan, zijn moeder haalt hem er na vijf minuten onder vandaan.

‘Ik sta voor een verbouwing en loop erg te denken aan infraroodradiatoren’, zegt een man die komt langsfietsen. ‘Die verwarmen niet de ruimte, maar de dingen in de ruimte en ook jezelf.’ Hij is er nog niet helemaal over uit of dat nou wel de oplossing is, maar hij studeert er wel op. Een warmtepomp vindt de man niets want ‘technisch vind ik het niet de goede oplossing’, en bij hem thuis staat een houtkachel. ‘Zo’n ouwerwetse met blokken hout. Hij stookt hem niet vaak, maar als het echt koud wordt steekt hij hem aan.

Huurders in de knel

Het zijn allemaal oplossingen die misschien werken in een eigen huis, maar als je huurt wordt het al lastiger. ‘Dat gaat bij mij nooit werken’, zegt de vrouw die met een emmer onder de douche staat. ‘Echt grote dingen moet de woningbouw doen, maar dat gebeurt niet. Het wordt tijd dat de overheid de prijzen gedwongen laat zakken.’

Ondernemer Rob van Veldhoven verkoopt in Waddinxveen warmtepompen, airco’s die ook kunnen verwarmen en pelletkachels. Die zien er een beetje uit als de traditionele houtkachel, maar worden gestookt met geperst hout. De zogenoemde pellets. ‘Ik merk dat de vraag echt stijgt’, zegt hij. In zijn magazijn staan zo’n vijftig kachels te wachten om te worden geïnstalleerd.

Middeninkomens zoeken oplossing

‘Dit is de meest verkochte op dit moment, de ECO 5. En hij is ook nog leverbaar.’ Hij werkt met vaste monteurs die meestal nog wel een gaatje in de agenda kunnen vinden voor de installatie. ‘Dat duurt een halve dag, soms een dag, maar het lukt altijd nog wel.’ En zo’n kachel kost dan een kleine 2000 euro. Daar komt dan nog zo’n 1000 tot 1500 euro aan installatiekosten bij.

Ik merk dat vooral de middeninkomens nu bij mij komen kijken. De mensen hebben zich doorgaans goed voorbereid en weten precies wat ze willen hebben.’ Iemand met een middeninkomen verdient tot 38.000 euro per jaar inclusief vakantiegeld. En ook in die groep hakken de hoge prijzen erin, maar vaak hebben ze nog wel een spaarpotje om die kleine 4000 euro voor een kachel te kunnen betalen.

‘Mensen met een laag inkomen zien we eigenlijk niet. Iemand die de gasrekening echt niet meer kan betalen, heeft ook geen geld om te investeren in een kachel’, zegt Van Veldhoven. En juist die groep heeft misschien het hardst een alternatief nodig.

Pelletkachel als alternatief

De zoektocht naar alternatieven voor gas levert bij Van Veldhoven drie mogelijkheden op: de pelletkachel, de warmtepomp of een airconditioning die in de winter ook kan verwarmen. ‘Een warmtepomp werkt vaak niet omdat de installatie heel groot is en je in je huis ook nog eens een groot warmwatervat moet installeren. Dat kan echt niet op grote schaal’, zegt de ondernemer.

Bovendien is er een gebrek aan onderdelen, dus wie nog dit jaar een warmtepomp wil hebben kan het gewoon vergeten. En als de pompinstallatie zelf er al is, moet die ook nog geïnstalleerd worden en daarvoor ontbreekt het personeel. ‘Je zit dan toch al heel snel in 2023.’ Een airco zou nog wel lukken, maar ook dat is een relatief groot ding en de monteurs die hem moeten plaatsen zijn op één hand te tellen. De levertijd staat nu op enkele maanden. De pelletkachel kan eventueel binnen een maand staan en branden.

Overigens zijn de korrels die erin moeten ook flink in prijs gestegen, maar volgens Van Veldhoven is het nog altijd de helft goedkoper dan stoken op gas. Een man in Gouda lacht even hartelijk als hem wordt gevraagd naar alternatieven voor gas. ‘Die heb ik niet!’ Wat hij dan gaat doen deze winter? Smakelijk lachend roept hij: ‘Inwonen bij mijn dochter hierachter. Dat is toch het goedkoopste.’

Grote klap komt volgend jaar

Maar om die energierekening te blijven betalen, hoeft de oplossing niet per se te liggen in het aanschaffen van een warmtepomp of pelletkachel volgens Frans Pas. Hij is projectleider bij Stichting Energiebank in Den Haag. Een soort voedselbank met het doel om de energierekening voor minima te verlagen. ‘Het grootste deel van energiebesparing zit in ons eigen gedrag’, legt hij uit in het TV West Nieuws. ‘Check dus even wat voor lampen je hebt, hoe oud de koelkast is, of de bank vóór de radiator staat, dat soort dingen. En bovenal: douche korter, want met één minuut korter douchen in een gezin van vijf, bespaar je al 80 à 90 euro per maand.’

Frans Pas ziet dat mensen met het minimumloon of met een uitkering nu al moeite hebben om rond te komen met de huidige inflatie. Hij maakt zich daarom ook flinke zorgen voor de toekomst. ‘Bij hen kan er al niets meer vanaf. Alles wordt natuurlijk duurder in de supermarkt en dan komen straks ook de energieleveranciers nog met een nieuw voorstel. Inmiddels betaal je voor een kubieke meter gas 3 euro, terwijl dit vorig jaar nog 0,80 euro was. Dan ga je jezelf natuurlijk snel zorgen maken, zeker omdat we later pas met de jaarrekening de kosten krijgen. Daar maak ik mij wel zorgen om’, sluit Pas af.